Trào ngược dạ dày nên ăn gì? Gợi ý thực phẩm dễ tiêu để dạ dày “nhẹ việc”

Bà con thân mến, tôi – Bác sĩ Tuyết Lan – gặp rất nhiều trường hợp trào ngược dạ dày tái đi tái lại chỉ vì thói quen ăn uống chưa phù hợp. Trào ngược là tình trạng dịch vị axit trào lên thực quản, gây nóng rát thượng vị, ợ chua, đầy trướng. Dinh dưỡng đóng vai trò then chốt: chọn đúng nhóm thực phẩm sẽ giúp trung hòa axit, bảo vệ niêm mạc, giảm kích thích cơ vòng thực quản và hỗ trợ phục hồi tiêu hóa.

Dưới đây là các nhóm thực phẩm tôi thường khuyên dùng để bà con áp dụng ngay trong bữa cơm hằng ngày.

Thực phẩm nên ăn

Nhóm “làm dịu” và trung hòa axit

Gợi ý: cháo gạo tẻ, yến mạch, khoai lang, chuối chín, đu đủ chín.

Giải thích khoa học: chất xơ hòa tan (đặc biệt từ yến mạch, khoai lang) tạo lớp gel bảo vệ niêm mạc, làm chậm rỗng dạ dày quá mức và giúp trung hòa bớt axit; chuối, đu đủ có men tiêu hóa tự nhiên, mềm, dễ dung nạp.

Góc nhìn Đông y: nhóm thực phẩm “bình vị – kiện tỳ”, giúp tỳ vị vận hóa tốt, giảm cảm giác cồn cào, ợ chua.

Rau củ dễ tiêu – giàu vi chất chống viêm

Gợi ý: bí đỏ, cà rốt, súp lơ, rau chân vịt, cải bó xôi, mồng tơi.

Giải thích khoa học: giàu vitamin A, C, K và polyphenol hỗ trợ chống oxy hóa, góp phần giảm viêm vi mô ở niêm mạc thực quản; chất xơ không hòa tan ở mức vừa phải giúp nhu động ổn định, hạn chế táo bón – yếu tố làm tăng áp lực ổ bụng.

Góc nhìn Đông y: thiên về “thanh nhiệt – nhuận tràng”, giúp tiêu hóa thông suốt, bớt đầy trệ.

Đạm nạc, ít béo – dễ tiêu

Gợi ý: cá nạc (hấp/luộc), ức gà bỏ da, đậu phụ, trứng hấp, sữa chua ít béo.

Giải thích khoa học: protein chất lượng cao hỗ trợ tái tạo mô niêm mạc; chế biến ít dầu mỡ giúp dạ dày không phải tiết nhiều axit để tiêu hóa chất béo; sữa chua ít béo bổ sung men vi sinh có lợi cho hệ vi khuẩn đường ruột.

Góc nhìn Đông y: “ích khí – kiện tỳ” nhẹ nhàng, không sinh nhiệt, không gây nặng vị.

Tinh bột mềm – an toàn cho dạ dày

Gợi ý: cơm mềm, bánh mì trắng, khoai tây luộc, cháo loãng, bún phở mềm (ăn lượng vừa).

Giải thích khoa học: cung cấp năng lượng ổn định, giảm đói kích phát tiết axit; cấu trúc mềm, ít chất béo giúp dạ dày xử lý nhẹ nhàng.

Góc nhìn Đông y: “ôn trung – hòa vị”, giảm cảm giác cồn cào, xót ruột.

Thức uống ấm – hỗ trợ tiêu hóa nhẹ nhàng

Gợi ý: nước ấm, trà gừng nhạt, nước nha đam loãng, nước hạt chia ngâm nở.

Giải thích khoa học: nhiệt độ ấm giúp thư giãn cơ trơn đường tiêu hóa; gừng có hợp chất sinh học hỗ trợ nhu động và giảm buồn nôn; chất nhầy từ nha đam, hạt chia tạo “lớp đệm” dịu niêm mạc khi dùng ở mức độ vừa phải.

Góc nhìn Đông y: “ôn trung – tán hàn”, hỗ trợ điều hòa khí cơ vị quản, giảm trào ngược do lạnh bụng.

Nguyên tắc ăn uống để dạ dày “nhẹ việc” mỗi ngày

Bà con ạ, với trào ngược dạ dày, tôi luôn ưu tiên ba điều: đúng giờ, đúng lượng và đúng cách. Thứ nhất, hãy chia 4–5 bữa nhỏ/ngày, ăn chậm, nhai kỹ để giảm áp lực lên cơ vòng thực quản dưới; bữa tối nên trước khi ngủ ít nhất 2–3 giờ. Thứ hai, ưu tiên món mềm, ấm, ít dầu mỡ; hạn chế thức ăn quá cay, quá chua, quá ngọt hoặc nhiều cafein vì các yếu tố này có thể kích thích tiết axit và làm chậm rỗng dạ dày. Thứ ba, giữ tư thế thẳng lưng sau ăn 30 phút, tránh gập người, nâng đầu giường 10–15 cm nếu hay trào ngược về đêm; kết hợp kiểm soát cân nặng, ngủ đủ và giảm stress để hệ thần kinh tự chủ không “kích” dạ dày hoạt động quá mức.

Khi áp dụng nghiêm túc, bà con thường thấy ợ chua, nóng rát giảm dần sau vài tuần. Tuy nhiên, nếu triệu chứng dai dẳng hoặc kèm nuốt nghẹn, sụt cân, mình nên đi khám sớm. Tôi vẫn khuyên kết hợp dinh dưỡng chuẩn với hướng điều trị Y học cổ truyền phù hợp để ổn định lâu dài; bà con có thể tham khảo thêm tại Khám và chữa bệnh Y học cổ truyền  hoặc liên hệ 0904.778.682  để tôi tư vấn trực tiếp về phác đồ và cách ăn uống cho từng người.

Điều chỉnh bữa ăn nghe đơn giản nhưng là nền tảng để niêm mạc hồi phục và axit ổn định. Bà con cứ bắt đầu từ việc ăn chậm, giảm dầu mỡ, giữ giờ giấc đều đặn; sau đó tinh chỉnh dần theo đáp ứng của cơ thể. Tôi luôn ở đây để đồng hành, giúp bà con xây dựng thói quen ăn uống bền vững để mỗi ngày tiêu hóa đều đặn và dễ chịu hơn.