Á Sừng – Khi làn da khô nứt trở thành nỗi ám ảnh dai dẳng

Bà con thân mến, suốt nhiều năm công tác trong lĩnh vực da liễu Y học cổ truyền, tôi gặp không ít trường hợp than phiền về làn da khô nứt, bong vảy từng mảng – đó chính là biểu hiện của bệnh á sừng. Đây là một dạng viêm da mạn tính, thường gặp ở bàn tay, bàn chân, da đầu hoặc vùng khuỷu gối, gây khô rát, ngứa ngáy, thậm chí nứt toác đau đớn khi cử động.

Theo Tây y, á sừng là tình trạng rối loạn sừng hóa của lớp thượng bì, khi hàng rào bảo vệ da bị tổn thương, da mất đi độ ẩm tự nhiên, trở nên khô nứt và dễ viêm nhiễm. Trong khi đó, Đông y xem bệnh này thuộc phạm vi “phong thấp, huyết táo” – tức là do phong tà, huyết hư khiến da không được nhu dưỡng, dẫn tới khô, bong tróc và ngứa ngáy kéo dài.

Tại Việt Nam, tỉ lệ người mắc á sừng ngày càng gia tăng, đặc biệt ở phụ nữ nội trợ, người làm việc trong môi trường hóa chất hoặc khí hậu khô lạnh. Dù không nguy hiểm đến tính mạng nhưng bệnh lại ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ, chất lượng cuộc sống và tâm lý của người mắc – khiến họ e ngại trong giao tiếp, sinh hoạt hàng ngày.

Triệu chứng

Triệu chứng nhẹ: Bà con có thể nhận thấy vùng da khô hơn bình thường, bong vảy mỏng ở đầu ngón tay, gót chân hoặc quanh móng. Cảm giác ngứa nhẹ, căng da, đôi khi hơi rát nhưng chưa nứt sâu.

Triệu chứng trung bình: Da bắt đầu nứt thành rãnh nhỏ, bong từng mảng trắng, cảm giác khô căng rõ rệt. Khi cử động bàn tay hay bàn chân có thể đau rát, nhất là khi rửa nước lạnh hoặc tiếp xúc với xà phòng. Một số trường hợp có đỏ nhẹ, rớm dịch hoặc ngứa tăng về đêm.

Triệu chứng nặng: Da viêm đỏ, nứt sâu, rớm máu hoặc đóng mài, đôi khi có dấu hiệu bội nhiễm. Vùng tổn thương có thể lan rộng lên cánh tay, đầu gối, thậm chí cả da đầu. Cảm giác ngứa rát, châm chích kéo dài, gây mất ngủ, mệt mỏi. Khi đó, người bệnh nên đi khám sớm để tránh biến chứng nặng.

Dấu hiệu cảnh báo: Nếu da sưng nóng, chảy dịch vàng hoặc đau nhiều, có thể đã nhiễm trùng. Bà con tuyệt đối không tự ý bôi thuốc corticoid mạnh hoặc gãi xước da vì dễ khiến bệnh nặng hơn.

Người bị á sừng nên khám và chữa bệnh Y học cổ truyền tại cơ sở uy tín để được chẩn đoán đúng thể bệnh, điều trị từ căn nguyên và ngăn ngừa tái phát. Nếu bà con cần tôi tư vấn trực tiếp, vui lòng liên hệ qua số 0904.778.682.

Nỗi lo & Biến chứng

Á sừng không chỉ gây khó chịu mà còn mang đến nhiều nỗi lo thầm kín. Nhiều người e ngại bắt tay, ngại đi dép hở, luôn cảm thấy tự ti khi da bong tróc, nứt nẻ. Cơn ngứa và đau rát kéo dài làm giấc ngủ không trọn, tinh thần mệt mỏi.

Nếu không điều trị đúng cách, bệnh dễ chuyển sang mạn tính với các biến chứng như: viêm da bội nhiễm, nhiễm nấm, tụ cầu; da chai cứng, sạm màu, thậm chí để lại sẹo xấu. Một số trường hợp bị viêm mủ, chảy dịch vàng, cần can thiệp y tế ngay. Bên cạnh tổn thương thể chất, nhiều người còn chịu ảnh hưởng tâm lý – lo âu, căng thẳng vì bệnh tái phát liên tục.

Nguyên nhân và cơ chế hình thành bệnh

Bà con thân mến, để điều trị bệnh á sừng hiệu quả, trước hết chúng ta cần hiểu rõ căn nguyên và cơ chế hình thành bệnh. Mỗi người có cơ địa, lối sống và môi trường sống khác nhau, vì vậy căn nguyên của á sừng cũng không hề đơn giản.

Theo Tây y, á sừng là một dạng rối loạn sừng hóa của biểu bì da. Bình thường, lớp tế bào sừng trên bề mặt da bong ra đều đặn, giúp da mềm và tái tạo liên tục. Khi cơ chế này bị rối loạn, tế bào sừng tích tụ bất thường, khiến da khô ráp, bong vảy, nứt nẻ. Ngoài ra, hàng rào bảo vệ da bị tổn thương làm giảm khả năng giữ ẩm và dễ bị vi khuẩn, nấm xâm nhập. Các yếu tố thúc đẩy bao gồm: tiếp xúc hóa chất tẩy rửa, thời tiết lạnh khô, di truyền, rối loạn miễn dịch, thiếu vitamin A, D, E hoặc stress kéo dài. Những người thường xuyên phải rửa tay, ngâm nước, hoặc làm việc trong môi trường khô lạnh rất dễ mắc bệnh.

Theo Đông y, á sừng thuộc phạm vi “can thấp nhiệt – huyết táo – phong hư”. Khi phong tà và thấp nhiệt xâm nhập vào cơ thể, tỳ và can bị tổn thương, khiến khí huyết không lưu thông, da không được nuôi dưỡng đầy đủ. Thêm vào đó, huyết hư làm giảm tân dịch, da mất độ ẩm, trở nên khô, nứt nẻ, ngứa ngáy. Bên cạnh đó, tỳ vị suy yếu khiến độc tố không được thải ra ngoài, tích tụ lâu ngày mà sinh bệnh. Cơ chế bệnh sinh của Đông y hướng đến gốc rễ là sự mất cân bằng âm dương và khí huyết, nên điều trị cần đi từ phục hồi tạng phủ, điều hòa cơ thể để da được nuôi dưỡng tự nhiên.

Từ hai góc nhìn Đông – Tây y, có thể thấy á sừng không chỉ là bệnh ngoài da đơn thuần mà còn liên quan đến cơ địa, miễn dịch và lối sống của mỗi người. Do đó, việc điều trị cần toàn diện, vừa làm dịu tổn thương bên ngoài vừa ổn định cơ thể từ bên trong.

Phương pháp điều trị

Điều trị theo Tây y

Trong Tây y, điều trị á sừng tập trung chủ yếu vào kiểm soát triệu chứng. Người bệnh thường được kê thuốc bôi tại chỗ như corticoid để giảm viêm và ngứa, thuốc mỡ dưỡng ẩm giúp phục hồi hàng rào bảo vệ da. Khi có dấu hiệu bội nhiễm, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống nấm. Một số trường hợp nặng, bệnh nhân được sử dụng thuốc uống kháng histamin để giảm ngứa, hoặc thuốc ức chế miễn dịch ngắn hạn.

Phương pháp Tây y giúp giảm triệu chứng nhanh, đặc biệt trong giai đoạn cấp tính. Tuy nhiên, nhược điểm là chỉ tác động phần ngọn, không giải quyết căn nguyên bên trong. Nếu lạm dụng thuốc corticoid hoặc sử dụng kéo dài, người bệnh có thể gặp tác dụng phụ như mỏng da, giãn mạch, nhờn thuốc, dễ tái phát nặng hơn khi ngừng dùng. Do đó, người bệnh nên tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ và kết hợp chăm sóc da đúng cách để hạn chế tái phát.

Điều trị theo Đông y

Khác với Tây y chỉ tập trung giảm viêm tại chỗ, Đông y lại hướng đến điều trị tận gốc căn nguyên, cân bằng khí huyết và phục hồi tạng phủ. Với bệnh á sừng, nguyên tắc điều trị là “nội ẩm – ngoại đồ” – nghĩa là kết hợp thuốc uống trong và thuốc bôi, ngâm rửa ngoài để vừa thanh nhiệt, vừa dưỡng huyết, khu phong, tiêu viêm và phục hồi da.

Thuốc uống trong giúp điều hòa chức năng can – tỳ – phế, thanh nhiệt giải độc, dưỡng huyết và tăng sức đề kháng. Song song, thuốc bôi và lá ngâm rửa có tác dụng tiêu viêm, làm mềm da, giảm ngứa, ngăn vi khuẩn và nấm phát triển. Khi phối hợp đúng cách, làn da được nuôi dưỡng từ trong ra ngoài, nhờ đó bệnh ổn định lâu dài, giảm nguy cơ tái phát.

Chăm sóc và phòng ngừa bệnh á sừng

Bà con thân mến, với những bệnh mạn tính như á sừng, việc điều trị chỉ là một phần của hành trình phục hồi. Phần còn lại – và cũng rất quan trọng – là chăm sóc, duy trì và phòng ngừa tái phát. Tôi luôn nhấn mạnh rằng, chỉ cần thay đổi một vài thói quen nhỏ trong ăn uống, sinh hoạt và tâm lý, hiệu quả điều trị sẽ được củng cố bền vững hơn nhiều.

1. Chế độ ăn uống hỗ trợ phục hồi da

Trong Đông y, thực phẩm không chỉ nuôi dưỡng cơ thể mà còn giúp điều hòa khí huyết, thanh nhiệt và dưỡng âm. Đối với người bị á sừng, dinh dưỡng hợp lý giúp giảm viêm, tăng sức đề kháng và cải thiện độ ẩm tự nhiên của da.

Nên ăn: Bà con nên bổ sung nhiều rau xanh và trái cây tươi giàu vitamin A, C, E – như cà rốt, bí đỏ, cam, bưởi, cải bó xôi, rau diếp cá – giúp tăng tái tạo tế bào da. Thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, cá trích, hạt lanh, óc chó giúp giảm viêm, phục hồi hàng rào lipid tự nhiên của da. Ngoài ra, nên uống đủ 2 lít nước mỗi ngày để duy trì độ ẩm cơ thể, hạn chế khô da.

Nên hạn chế: Các món cay nóng, đồ chiên rán, thức ăn nhiều đường, hải sản, rượu bia, cà phê… vì chúng có thể làm tăng phản ứng viêm và khiến bệnh dễ tái phát. Theo Đông y, những thực phẩm này thuộc nhóm “nhiệt độc”, dễ sinh phong thấp, gây ngứa ngáy và bong tróc nhiều hơn.

2. Sinh hoạt và chăm sóc da hằng ngày

Da bị á sừng rất nhạy cảm, vì vậy việc chăm sóc đúng cách hằng ngày là yếu tố then chốt giúp da mau phục hồi. Trước hết, bà con cần giữ vệ sinh da sạch nhưng không lạm dụng xà phòng. Nên dùng nước ấm (không quá 37°C) khi tắm hoặc rửa tay, tránh ngâm nước lâu.

Khi làm việc nhà hoặc tiếp xúc với hóa chất như nước rửa chén, bột giặt, nên đeo găng tay cotton bên trong và găng nilon bên ngoài để bảo vệ da. Sau khi rửa tay, nên lau khô nhẹ bằng khăn mềm rồi bôi kem dưỡng ẩm ngay để giữ nước cho da. Những loại kem có thành phần tự nhiên như glycerin, vaseline, dầu hạnh nhân hoặc chiết xuất lô hội thường phù hợp hơn.

Ngoài ra, bà con nên mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, tránh cọ xát mạnh lên vùng da bị tổn thương. Với da đầu bị á sừng, nên chọn dầu gội dịu nhẹ, không chứa sulfate hoặc hương liệu mạnh để tránh kích ứng.

3. Vận động và cân bằng tâm lý

Á sừng là bệnh mạn tính, dễ tái phát khi cơ thể suy nhược hoặc tâm lý căng thẳng. Vì vậy, tôi luôn khuyên người bệnh nên duy trì vận động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, thiền, khí công – vừa giúp khí huyết lưu thông, vừa làm giảm căng thẳng tinh thần. Khi khí huyết điều hòa, da cũng được nuôi dưỡng tốt hơn, giảm khô nứt và ngứa ngáy.

Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya, giữ tinh thần vui vẻ cũng là một “liều thuốc tự nhiên” quý giá cho da. Stress kéo dài khiến hệ miễn dịch suy yếu, nội tiết mất cân bằng – đây chính là điều kiện thuận lợi khiến bệnh á sừng tái phát nhanh chóng.

Lời gửi gắm của tôi

Bà con thân mến, bệnh á sừng không phải là bản án suốt đời. Nếu chúng ta kiên trì điều trị đúng hướng, biết chăm sóc da và điều chỉnh lối sống, da sẽ dần được phục hồi, khỏe mạnh và mềm mại trở lại. Trong hành trình ấy, tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bà con – lắng nghe, tư vấn và hướng dẫn chi tiết để tìm ra giải pháp phù hợp nhất với từng cơ địa. Mọi thắc mắc về điều trị và chăm sóc, bà con có thể liên hệ trực tiếp qua số 0904.778.682 để tôi hỗ trợ tận tình hơn.